Het leven van kinderen in een achterstandswijk van Iquitos

straat in iquitos achterstandswijkIquitos is een stad met ruim 600.000 inwoners en bevindt zich midden in het Amazonegebied in Peru. De bevolking is voor een groot gedeelte van Indiaanse afkomst en leeft veelal van de natuur, vooral van het regenwoud en de Amazonerivier met haar zijtakken. De werkloosheidscijfers zijn erg hoog, met als resultaat dat 62% van de bevolking onder de armoedegrens leeft en 42% zelfs in extreme armoede (bron: Ministerie van Gezondheidszorg, 2004).

De stad kent dan ook vele achterstandswijken. Er zijn heel veel ‘gebroken’ gezinnen in deze wijken; vaak alleenstaande moeders met meerdere kinderen van verschillende vaders. Als gevolg hiervan leven kinderen vaak in zorgwekkende omstandigheden. Vaak worden ze thuis niet (goed) opgevangen. Ook komt ondervoeding en kinderarbeid veelvuldig voor. Binnen de gezinnen is er bovendien vaak sprake van geweld en misbruik.

Iquitos streetviewSociale voorzieningen ontbreken

Vanuit de overheid worden er weinig sociale voorzieningen geboden. Een maatschappelijk zorgstelsel zoals wij die in Nederland kennen, bestaat niet. Ook de kwaliteit van het onderwijs laat te wensen over. Het percentage analfabeten en laag geschoolden in Iquitos is dan ook schrikbarend. Volgens een nationaal onderzoek van het Ministerie van Onderwijs (2003) is ruim 17% van de 5-15 jarige kinderen van Iquitos nooit op een school ingeschreven geweest. Van de kinderen die wel naar school gaan, maakt bijna 10% de basisschool niet af.

Slechte onderwijsscores

Het harde leven in de achterstandswijken van Iquitos is gericht op overleven. Kindertijd bestaat niet of nauwelijks. Er wordt doorgaans geen rekening gehouden met de rechten van het kind.

  • Meer dan 20% van de kinderen heeft geen geboorte- of identiteitspapieren en bestaat dus officieel niet. Zonder deze papieren kunnen de kinderen niet naar school en kunnen ze bv niet terecht bij ziekenhuizen of andere staatsinstanties.
  • Vanwege de vele problemen waar gezinnen mee te kampen hebben en het gemis aan informatie over het opvoeden van kinderen, worden kinderen vanaf 3 jaar als kleine (domme) volwassenen beschouwd. Spelen, stimuleren en het opbouwen van kennis en zelfvertrouwen zijn onbekende termen in het harde leven van Iquitos. Er wordt totaal niet “geïnvesteerd” in de kinderen. Ze zijn er gewoon en moeten meehelpen waar nodig!
  • Wat het erger maakt, is dat 40% van de kinderen niet eens naar de kleuterschool gaat. Als ze eenmaal in groep 3 terecht komen, kunnen ze zich niet meer aanpassen aan het onderwijsprogramma dat routinematig door de leerkrachten wordt opgedreund.
  • Onderwijzers op de staatsscholen krijgen van de staat geen educatief materiaal (niet eens een potlood of een schrift) en zijn totaal onbewust van het niveau van hun leerlingen. De kinderen mogen volgens de wet niet blijven zitten in groep 3 en gaan met de nog verder opgelopen achterstand ‘gewoon’ door naar groep 4.
  • Peru staat op de laatste plaats bij een onderzoek in 2013 onder 66 landen (PISA: Programme for International Student Assessment). Daarnaast heeft Iquitos (en omgeving) het laagste onderwijsniveau van heel Peru. Bij het jaarlijkse staatsexamen onder de leerlingen uit groep 4 (2014) blijkt dat slechts 4.8% van de Iquiteense schoolkinderen een voldoende rekenniveau heeft en 13.2% een voldoende haalt voor begrijpend lezen.

El Manguaré staat voor een integrale aanpak van de problemen

Dit kan beter. Moet beter. En daarom heeft El Manguaré zich ten doen gesteld om bovenstaande uitdagingen in een breed programma aan te vliegen.

Dit resulteert in 4 concrete projecten die simultaan lopen gedurende 3 jaar om de problemen structureel te kunnen aanpakken.

Doelgroep en bereik

El Manguaré is ervan overtuigd dat, om betere kansen te hebben binnen de harde realiteit van Iquitos, een kind minimaal beschikking moet hebben over de volgende zaken:

  • Verzorging en levensonderhoud
  • Liefdevolle opvang met aandacht voor normen en waarden
  • Stimulatie van zijn cognitieve, emotionele en creatieve ontwikkeling
  • Vorming van een zekere mate van zelfwaardering en zelfvertrouwen

El Manguaré richt zich met haar projecten dan ook op die kinderen die níet volgens de bovengenoemde basisvoorwaarden opgroeien. Het gaat hier met name om kinderen jonger dan 15 jaar, afkomstig uit achterstandswijken in Iquitos. Een projectperiode duurt 3 jaar. Binnen deze drie jaar zal El Manguaré voor zover mogelijk kennis, verantwoordelijkheden en taken aan de schooldirecties, leerkrachten, ouders, buurtdirigenten en overheidsinstanties overdragen. Na drie jaar komt de buurt in de nazorgfase terecht en start El Manguaré een nieuw project in een andere achterstandsbuurt.

hoedje van papier PeruPer schooljaar bereikt El Manguaré met haar onderwijsactiviteiten rond de 200-300 kinderen direct. Om haar bereik te vergroten, werkt El Manguaré intensief samen met gemeentelijke instanties, scholen, leraren en ouders.

Indirect bereikt zij derhalve meer dan 600 nieuwe kinderen per jaar. Via het project dat de toegankelijkheid tot scholen voor de kinderen bevordert (“Ik besta en ik studeer”), geeft El Manguaré 1.000 tot 1.500 kinderen per jaar de kans om onderwijs te volgen.

De op samenwerking geënte werkwijze leidt bovendien tot wederzijdse kennisoverdracht tussen Manguaré en de participerende instanties en personen. Dit biedt garanties voor continuïteit en groei van de programma’s die El Manguaré geïnitieerd heeft.